"Payız aylarında tikinti sektorunda canlanma müşahidə olunur. Yayın isti havasından fərqli olaraq, payızın mülayim iqlimi tikinti üçün daha əlverişli şərait yaradır. Şirkətlər çox vaxt layihələrini məhz bu fəsildə sürətləndirir və il sonuna qədər müəyyən mərhələləri tamamlamağa çalışırlar".
Bu fikirləri Operativ Media-ya açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Eyyub Kərimli deyib.
O bildirib ki, bu dövrdə artan tikinti fəaliyyəti həm material bazarına, həm də ümumi iqtisadi vəziyyətə təsirsiz ötüşmür:
“Birincisi, tikinti materiallarına olan tələbat kəskin artır. Bu, sementdən armatura, boya və izolyasiya vasitələrinə qədər bütün məhsulların qiymətinə təsir göstərir. Daxili tələbat çoxaldıqda, şirkətlər materialları xaricdən idxal etməyə məcbur qalırlar. Nəticədə daşınma xərcləri, gömrük rüsumları və valyuta məzənnəsindəki dəyişikliklər qiymət artımına gətirib çıxarır.
İkincisi, tikinti layihələrinin maya dəyəri yüksəlir. Material qiymətlərinin artması həm dövlət, həm də özəl layihələrin büdcəsinə əlavə yük yaradır. Bu da sonda mənzil bazarında qiymətlərin bahalaşmasına və alıcılıq qabiliyyətinin zəifləməsinə səbəb olur.
Üçüncüsü, keyfiyyət və təchizat problemləri ortaya çıxır. Payızda artan tələbat fonunda bazara ucuz, keyfiyyətsiz və bəzən sertifikatsız məhsullar daxil olur. Bu isə uzunmüddətli dövrdə tikililərin möhkəmliyinə və təhlükəsizliyinə mənfi təsir göstərə bilər.
Dördüncüsü, şəhər mərkəzlərində yeni binaların sıx tikintisi nəqliyyat, parklanma və kommunal sistemlərə əlavə yük yaradır. Bu vəziyyət şəhər infrastrukturunun dayanıqlılığını sual altına alır və yeni planlaşdırma tədbirlərinə ehtiyac yaradır".
Problemin həlli üçün nə etmək olar?
Ekspert problemin həll yollarından danışıb:
"Yerli istehsalı gücləndirmək: Xaricdən asılılığı azaltmaq üçün yerli tikinti materialları istehsalı dəstəklənməli, keyfiyyət standartları yüksəldilməlidir.
Material ehtiyatı yaratmaq: Şirkətlər mövsümi sıx dövrlərə hazırlaşmaq üçün əvvəlcədən stok toplamalı və bazardakı qiymət dalğalanmalarına qarşı tədbir görməlidirlər.
Keyfiyyətə nəzarəti artırmaq: Dövlət qurumları bazara keyfiyyətsiz məhsulların daxil olmasının qarşısını almaq üçün sertifikatlaşdırma və yoxlama mexanizmlərini gücləndirməlidirlər.
İnfrastruktur planlaşdırması: Yeni tikililərlə paralel şəkildə yol, su, enerji və parklanma sistemləri yenilənməlidir ki, şəhər mühiti balanslı qalsın.
Payızda tikinti sahəsində canlanma iqtisadi aktivliyin göstəricisidir. Amma bu proses düzgün idarə edilməzsə, material qıtlığı, qiymət artımı və keyfiyyət problemləri yarada bilər. Ona görə də həm dövlət, həm də özəl sektor bu dövrdə planlı şəkildə hərəkət etməli, tikinti sektorunda sabitlik və keyfiyyəti qorumağa xüsusi diqqət yetirməlidir".
Azərbaycan bazarında konkret vəziyyət
Aşağıdakılar Azərbaycanda tikinti materiallarının bahalaşması ilə bağlı müşahidə olunanlar və konkret nümunələrdir:
Taxta kubunun qiyməti bir neçə ay öncə 320 manat ikən hazırda 330-340 manat ətrafındadır. Sement kisələrinin qiyməti 7.50 manatdan 8 manata qədər qalxıb.
Mişar daşı (kəsilmiş daş) kimi əsas daşıyıcı materiallarda da qiymət artımı var. Modellərinə görə 10 qəpik civarında artım müşahidə olunur.
Dam örtükləri qalınlığına və keyfiyyətinə görə 3.50 manatdan başlayaraq 30 manatadək dəyişir. Parket, laminat, divar kağızları kimi materiallarda da illik və aylıq müqayisədə bahalaşma müşahidə edilir. Məsələn, parketin qiyməti, müxtəlif brendlərə görə, kvadrat metr üçün 35-120 manat arasında dəyişir.
Ayşən Sadıxzadə